Buddyzm jako źródło pragnienia

Według buddyzmu, główną przyczyną bólu i cierpienia jest pragnienie. Chodzi tu o ten rodzaj nienasyconego pragnienia, które tylko pogłębia wpisany w ludzką kondycję niepokój. Jednocześnie, buddyzm rości sobie prawo do wiedzy mającej wykorzenić to pragnienie. Jednak za sprawą samego wyrażenia tego roszczenia, buddyzm potwierdza to że, jak mówi Lacan, pragnienie nie rezygnuje z pragnienia. (Oczywiście, dla Lacana taka uporczywość jest czymś korzystnym (nie ustawaj w pragnieniu!). Dla buddyzmu wprost przeciwnie, czymś szkodliwym.) Wyrażenie tego roszczenia wzbudza w słuchaczach afektywną decyzję*. Decyzja z kolei, łączy się z pojawianiem się specyficznego rodzaju pragnienia: pragnienia reparacji wyobrażonego przez sam buddyzm pęknięcie świata. Jak na ironię więc, buddyzm jest przykładem tego, co Barry Magid nauczyciel ze szkoły zen Zwykłego Umysłu nazywa „fantazją o uleczeniu”:

Fantazja o uleczeniu to nasz prywatny mit, za pomocą którego zwykle staramy się wyjaśnić, co takiego jest z nami i naszym życiem nie tak i co naszym zdaniem mogłyby ten stan rzeczy poprawić. Czasem te fantazje są całkiem wyraźne: jesteśmy pewni, że wiemy, co tu nie gra i co chcemy osiągnąć. (Koniec pogoni za szczęściem str. 18-19)

Aby dostrzec tkwiącą w tej wypowiedzi ironię, należy te słowa odczytać wbrew intencji Magida. Mianowicie, to sam buddyzm nieustannie objawia się właśnie jako taki zbawienny „prywatny mit”. Buddyzm jest „fantazją o uleczeniu” wypisaną wielkimi literami. Buddyzm wie co ci dolega oraz wie co powinieneś zrobić, aby sobie z tym poradzić. Zatem buddyzm, mając na względzie twoje dobro dąży ku temu, aby rozwinąć w tobie właściwy rodzaj i poziom swojego unikalnego pragnienia.

*Decyzja. Operacja afektywna i poznawcza. Afektywnie, słowo „decyzja” używane jest w jego potocznym znaczeniu. Obejmuje psychologiczną oraz emocjonalną (a w wielu przypadkach, finansową) determinację do akceptowania specyficznej sytuacji lub stanu rzeczy ponad i względem innych opcji. W tym przypadku, decyzja obejmuje (i) przywiązanie do roszczeń buddyzmu względem prawdy (ii) poleganie na jego charyzmie. Poznawcza decyzja używana jest w sensie technicznym. Pochodzi od François Laruella i dotyczy pęknięcia pomiędzy immanentnie danym (pustą rzeczywistością świata) a transcendentalnie wyidealizowanym (dharmiczną reprezentacją świata). Rozdzielenie to umożliwia buddyzmowi lustrzaność, która ustanawia go jako totalizującą dyspensę udzielaną w jego retoryce. Jednocześnie, decyzyjne rozdzielenie dyskwalifikuje buddyzm ze wspólnoty wiedzy. Spekulatywny niebuddyzm demaskuje tą decyzyjną składnię, która funkcjonuje bez wyjątku, w każdym przypadku „x-buddyzmu”.